De Geschiedenis van Kerst

Kerst (Kerstmis) kennen we als het familiefeest vanwege de geboorte van Jezus Christus. De versierde boom, cadeautjes en lang tafelen met de familie zorgt voor de gezellige sfeer en alles komt bij elkaar. Het kerstfeest is één van de belangrijkste en indrukwekkendste feesten van het kerkelijk jaar. Het is niet zo dat het kerstfeest uitsluitend een Christelijk feest is. Het is een samenraapsel van verschillende tradities en feesten uit allerlei regio’s. Kerstmis kent vele geboorten, die hieronder allemaal samenkomen. 

Het woord Kerstmis betekent ‘Mis van Christus’. De protestanten en niet-christenen zouden het hebben overgenomen van de Rooms-Katholieke Kerk. Maar waar hebben zij het vandaan? Want het staat niet in Het Nieuwe Testament of in de Bijbel en ook de Apostelen die persoonlijk door Christus werden onderwezen hebben dit niet doorgegeven. Blijkbaar is het de Rooms-Katholieke Kerk binnen gekomen vanuit het Heidendom. De Catholic Encyclopedia schrijft dat de eerste aanwijzingen voor dit feest uit Egypte stammen uit het oorspronkelijke Babylon. 

Nimrod, de bouwer van de toren van Babel, het oorspronkelijke Babylon, was de kleinzoon van Cham, de zoon van Noach. De naam Nimrod is afgeleid van het Hebreeuwse Marad, dat “hij rebelleerde” betekent. In vele oude schriften staan verhalen over deze man. Hij was verantwoordelijk voor de grote afval van God. Hij scheen zo slecht te zijn dat hij zijn eigen moeder Semiramis huwde, die na Nimrod’s vroege dood, de overleving van Nimrods als geestelijk wezen verspreidde. Zij beweerde dat een groene boom in één nacht vanuit een dode boomstronk, was gegroeid en dat Nimrod ieder jaar op zijn geboortedag, de groene boom zou bezoeken en er geschenken zou achterlaten. De geboortedag van Nimrod was 25 december. 

In West-Europa waren de donkere dagen van het jaar, ook voor de komst van het Christendom, zwaar. De koude winterdagen moest men zonder verwarming en kunstlicht doorbrengen. Deze periode zorgde voor ziektes en maakte vele slachtoffers. Zodra de dagen weer langer werden, was dit dan ook een heugelijke gebeurtenis en werd gezien als het keerpunt van het jaar. Dit werd in West-Europa uitbundig gevierd door het boze, de kou en de winter te verjagen en het licht te begroeten met grote vuren en kaarslicht. 

In Scandinavië worden al heel lang de Joelfeesten gevierd. Kinderen trekken door de straten en beelden demonen uit die vanuit de bergen komen. De demonen hebben de namen Honger en Gebrek. De kinderen bonzen op de deur en ramen om mensen te laten schrikken. De belangrijkste dag van dit 12 dagen durende feest is 21 December, midwinter of te wel de donkerste dag van het jaar. De steeds langer wordende dagen erna staan symbool voor de terugkeer van het licht, de overwinning van de zon op de duisternis. 

Toen het Christendom West-Europa binnenkwam was het voor de Christenen gemakkelijk om de viering van de terugkeer van het licht gelijk te maken met de geboorte van Christus. Jezus had de naam “God van de Onoverwinnelijke Zon” al, geërfd van een oudere Cultus uit Perzië: de cultus van Mithras. De oorsprong van deze cultus komt uit het Laat-Romeinse Rijk. Mithras, een baardeloze, jonge man die de naam “Onoverwinnelijke Zon” droeg werd geëerd. Zijn feestdag vierde men op 25 december. Vooral jonge soldaten voelden zich aangetrokken door deze jonge, onoverwinnelijke en krijgshaftige godheid. 

Het was Constantijn de Grote (280-337) die zich als eerste Romeinse keizer uitsprak over het Christendom. Hij realiseerde zich dat de Romeinen niet zomaar hun God Mithras zou opgeven om zich te bekeren tot het Christendom. Tijdens een bijeenkomst met de Bisschoppen in 325 besloot hij dat de Geboortedag van Christus gelijk zou zijn met het feest van de ‘Onoverwinnelijke Zon” en de terugkeer van het Licht. Door dit gebaar hoopte keizer Constantijn dat de Romeinen het Christendom makkelijker zouden accepteren. Omdat Christus al werd omschreven als ‘Het licht van de Wereld” en de ‘Zon de Rechtvaardigheid” was het maar een kleine stap om de naam “Onoverwinnelijke zon” van Mithras over te nemen. 

Ook viel 25 december samen met een ander groot Romeins feest: de Saturnalia, dat nog stamde uit de begindagen van het Romeinse Rijk en waarin god Saturnus werd geëerd. Volgens overlevering was Saturnus eerst keizer van Italië. Hij leerde hoe mensen hun land moesten verbouwen, schrijven en voerde het gebruik van munten in. Tijdens het feest Saturnalia werd uitgebreid gegeten en gedronken en was iedereen gelijk. De scholen waren een dag dicht, rechtbanken waren gesloten en een oorlog beginnen op deze dag was ten strengste verboden. Dit grote feest van overvloed en vrede vertoont gelijkenis met de viering van Jezus als Koning in de Hemel. 

Een andere belangrijk onderdeel van Saturnalia was het uitwisselen van geschenken, die bestonden uit kaarsen en aarden maskers of poppen. De maskers en poppen verwezen naar het verhaal waarin een orakel de bevolking van Rome de opdracht gaf jaarlijks een aantal mensenhoofden te offeren. Het was de legendarische held Hercules die bedacht dat deze hoofden ook best van klei mochten zijn. 

Tijdens Kerst komt het allemaal samen. Het is een tijd waarin we verbinding kunnen maken met anderen, ongeacht onze verschillen in geloof of achtergrond. We kunnen genieten van de warmte en gezelligheid van het samenzijn en elkaar laten zien dat we om elkaar geven. Het is een tijd van liefde, vrede en saamhorigheid.